25 آذرماه؛ روز پژوهش - دانشکده مدیریت و حسابداری رزن
25 آذرماه؛ روز پژوهش
تعریف پژوهش:
پژوهش، به معنای عام، بررسی یا کاوشی سخت کوشانه و به معنای خاص، تحقیق و تجربه‌ای جامع با هدف کشف واقعیت‌های نو و تفسیر درست این واقعیت‌ها، تجدید نظر در نتیجه‌گیری‌ها، نظریه‌ها و قوانین پذیرفته شده در پرتو واقعیت‌های کشف شده و به کارگیری عملی نتیجه‌گیری‌ها، نظریه‌ها و قوانین جدید است. در معنایی دیگر، پژوهش فرایند رسیدن به راه حل‌های قابل اطمینان از طریق گردآوری، تحلیل و تفسیرداده‌ها به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده و نظام‌منداست.
اهمیت پژوهش:
پژوهش یکی از اساسی‌ترین نیازها برای نیل به پیشرفت و توسعة همه جانبة یک کشور است و قدرت و استقلال هر کشوری بر پژوهش و تولید علم استوار است. بنابر این نوع و سطح فعالیت‌های پژوهشی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود. موفقیت در تمام فعالیت‌های مربوط به توسعه از جمله صنایع، کشاورزی و خدمات به نحوی به گسترش فعالیت‌های پژوهشی بستگی دارد. پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعة پایدار در هر کشور به شمار می‌آید. اگر پژوهشی صورت نگیرد، دانش بشری افزایش نخواهد یافت و دچار سکون و رکود خواهد شد. بدون انجام پژوهش، امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. ازاین رو یکی از عوامل اساسی پیشرفت در کشورهای توسعه یافته، توجه خاص به امر پژوهش است. اصولاً پیشرفت و توسعه، ارتباط مستقیمی با تحقیقات علمی دارد و رشد و توسعة کشورهای پیشرفته در نتیجة سرمایه‌گذاری در بخش پژوهش است. حجم وسیع پژوهش‌های علمی در کشورهای توسعه یافتة صنعتی گویای این واقعیت است.
منطق پژوهش:
پژوهش، فرایندی منطقی و معقول است که هدف آن کشف روابط بین پدیدارها است. به دلیل نظم و ترتیب حاکم بر پدیدارها و رویدادها، امکان تنظیم قوانین، اصول و نظریه‌ها در رشته‌های گوناگون فراهم شده است و این قوانین و اصول و نظریه‌ها، به نوبة خود گویای نظم و همسانی موجود در پدیده‌هاست.
کارکرد پژوهش:
– پژوهش دانش نو می‌آفریند.
-پژوهش امکان کشف کاربرد تازة دانش کهن را فراهم می‌سازد.
- پژوهش به آموزش بهتر می‌انجامد، چرا که دانش نو و برنامه‌های آموزشی، مکمل یکدیگرند.
- پژوهش می‌تواند منبع درآمد باشد. پژوهشی که سرمایه‌ای برای انجام آن در نظر گرفته می‌شود یک منبع مالی است.
- پژوهش موجب حل مسأله‌ها و تضادهای جامعه می‌شود.
-پژوهش به بشر این توانایی را می‌دهد که بهتر با دنیای پیرامون خود رابطه برقرار کند و به اهدافش دست یابد.
-پژوهش موجب پیشرفت جامعه می‌شود.
جمع بندی
موفقیت روزافزون علم در شناخت جهان هدفدار و قانونمند که با تکیه بر ابتکارات خلاقیت‌های به ودیعه نهاده شده از سوی خدای متعال در وجود بشر و بهره برداری از قدرت شگرف اندیشه آدمی صورت گرفته، فضای زندگی جدیدی را برای انسان‌ها به ارمغان آورده است.
این فضای جدید و این تمدن نوظهور که خود برخاسته از تعاملات عمیق میان تمدنی و میان فرهنگی است، موجد خواست‌ها، نیازها، اندیشه‌ها مسائل و مشکلاتی است که به نوبه خود توسعه علم و اندیشه را می‌طلبند.
در این مسیر اندیشه‌های ژرف در قالب پژوهش‌های بنیادین صورت بحث پذیر به خود می‌گیرند و دستمایه انجام پژوهش‌های کاربردی می‌شوند تا خواست‌ها و نیازها را پاسخ گویند و راه‌حل‌های بهتر و بیشتری برای مسائل و مشکلات جوامع بشری پیشنهاد کنند و همین جاست که نقش موثر و سهم بسزای بخش تحقیقات در روند تحولات جوامع آشکار می‌شود.
تحولات زندگی بشر در قرن بیستم نشان از گسترش روز افزون اهمیت علم و تحقیق داشت، به ویژه در نیمه دوم این قرن کشورهای صنعتی و در حال توسعه با آگاهی از نقش پژوهش در خلق فن‌آوری و شتاب‌دهی برای توسعه، عمده توجه خود را مصروف تقویت و ارتقای بخش تحقیق نموده اند. از این روست که می‌توان گفت بین پیشرفت بخش تحقیق و شتاب توسعه فراگیر و پایدار در هر کشور ارتباط مستقیم برقرار است.
نقش پژوهش در توسعه همه‌جانبه پایدار چنان برجسته و انکارناپذیر است که می‌توان آن را بدون تردید نیروی محرک توسعه در همه حوزه‌ها اعم از فرهنگ، اقتصاد، سیاست و جامعه دانست. اما علی رغم اعتراف و اذعان نسبت به اهمیت مقوله پژوهش، این حوزه با دشواری‌های ساختاری و عملکردی فراوانی مواجه است.
آیات و روایات متناسب با پژوهش :
1) پیامبرصلی الله علیه وآله :
إنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقولُ : تَذاکُرُ العِلمِ بَینَ عِبادِی مِمّا تَحیی عَلَیهِ القُلُوبُ المَیِّتَةُ ، إذا هُمُ انتَهَوا فیهِ إلی أمری
2) خداوند میفرماید : بحث علمی میان بندگانم ، چون به من بینجامد ، دلهای مرده با آن زنده می‌شود
عوالی اللآلی ، ج ۴ ، ص ۷۸ .
3) امام علیعلیه السلام :
اُنظُر إلی ما قالَ و لاتَنظُر إلی مَن قالَ
به گفته بنگر نه به گوینده آن
غررالحکم و دررالکلم ، ح۵۰۴۸ .
4) امام علیعلیه السلام :
مَن أکثَرَ مُدارَسَةَ العِلمِ لَم یَنسَ ما عَلِمَ و استَفادَ ما لَم یَعلَم
هر که بحث علمی بسیار کند ، آموخته هایش را از یاد نمیبرد و آنچه را که نمیداند ، فرا میگیرد
غررالحکم و دررالکلم ، ح ۸۹۱۶ .
5) امام علیعلیه السلام :
لافِقهَ لِمَن لایُدیمُ الدَّرسَ
آن که آموختن را استمرار نمیبخشد ، از درک دانش بینصیب است
غررالحکم و دررالکلم ، ح ۱۰۵۵۲ .
6) امام علیعلیه السلام :
لاعَمَلَ کَالتَّحقیقِ
هیچ کرداری مانند پژوهش نیست
غررالحکم و دررالکلم ، ح ۱۰۴۸۳ .
7) امام علیعلیه السلام :
فَضلُ فِکرٍ و تَفَهُّمٍ أنجَعُ مِن فَضلِ تَکرارٍ و دِراسَةٍ
بسیار اندیشیدن و فهمیدن ، سودمندتر است از تکرار بسیار و درس گرفتن
غررالحکم و دررالکلم ، ح ۶۵۶۴ .
8) امام علیعلیه السلام :
عَلَیکُم بِالدِّرایاتِ لابِالرِّوایاتِ
بر شما باد به فهمیدن ، نه نقل کردن
میزان الحکمه ، ح ۳۳۵۵ .
9) امام علیعلیه السلام :
کُلُّ وِعاءٍ یَضیقُ بِما جُعِلَ فیهِ إلاّ وِعاءَ العِلمِ فَإنَّهُ یَتَّسِعُ
گنجایش هر ظرفی با آنچه در آن نهند ، تنگ می‌شود ، جز ظرف دانش که [هر چه در آن نهند] گسترش مییابد
نهج البلاغه ، حکمت ۲۰۵ .
10) امام باقرعلیه السلام :
تَذاکُرُ العِلمِ دِراسَةٌ و الدِّراسَةُ صَلاةٌ حَسَنَةٌ
گفتوگوی علمی درس است ، و درس نمازی نیکو است
الکافی ، ج ۱ ، ص ۴۱